Onlangs was ik bij de tentoonstelling in de Nieuwe Kerk over het leven van Boeddha. De tentoonstelling zelf maakte niet heel veel indruk, maar hierdoor ben ik wel weer opnieuw gaan nadenken over Boeddha en wat hij voor mij betekent. Je hoort er zoveel over en bij elk tuincentrum zie je zijn beeldjes wel te koop staan. Maar waar staat Boeddha voor, wie was hij en wat raakt mij het meest?
Bij de tentoonstelling werd het weer eens uitgelegd. Boeddha betekent ‘de ontwaakte’. Hij ervaart in zijn leven alle uitersten en pas als hij de middenweg kiest, vindt hij verlichting. Het verlichtend inzicht dat van Siddhartha een Boeddha maakte, wordt aangeduid met Nirvana, dat ‘uitdoving’ betekent. En daarmee wordt de uitdoving van een zelfzuchtig verlangen bedoeld. Het wordt Boeddha duidelijk dat niets in deze wereld op zichzelf, onafhankelijk van het andere kan bestaan. Daardoor beseft hij dat er niets is waar hij zich blijvend aan kan vasthouden.
De Boeddha in mij is de Boeddha in jou, we zijn allemaal met elkaar verbonden. Dit is een van de lessen uit het Boeddhisme, die mij zo aanspreekt. Wij zien onszelf graag apart van anderen. We maken de ene persoon speciaal en de ander zien we niet eens staan. Maar in wezen zijn we niet zo verschillend. De wereld zou er een stuk mooier uitzien als we dat zo konden ervaren. Mijn geluk staat niet los van dat van een ander. Ofwel, ikzelf kan niet echt gelukkig kan zijn als anderen om mij heen dat niet zijn.
De Vietnamese monnik Thich Nhat Hanh schreef deze mooie woorden over verbondenheid:
Als er geen wolk is is er geen water voor ons om te drinken. We bestaan voor meer dan 70 percent uit water en de stam tussen de wolk en ons bestaat werkelijk. Dat is ook het geval met de rivier, het bos, de houthakker en de boer. Er zijn honderdduizenden stammen die ons met alles in de kosmos verbinden en daarom kunnen wij bestaan. Zie je die verbinding tussen jou en mij? Als jij er niet bent, ben ik niet hier.
Als wij deze verbondenheid met elkaar kunnen voelen, gaan we ook de schoonheid in elkaar zien. Het zou zoveel problemen oplossen. Gelukkig worden steeds meer mensen zich bewust dat de aarde onze gezamenlijke verantwoordelijkheid is en dat we ons ogen niet kunnen sluiten voor de ellende van een ander, al woont diegene aan het andere eind van de wereld. Want uiteindelijk vormen wij met z’n alleen één systeem, die samen één planeet moet delen.
Jeong Kwam is een Koreaanse zen boeddhist en kok (ze werd bekend door de Netflix serie Chef’s Table – écht een must see!) legde de link met eten en hoe niets in deze wereld losstaat van elkaar:
De wereld is als een orkest, elk stukje werkt samen. Dat maakt wie we zijn, wat we koken en wat we eten.”
Verbondenheid kun je altijd en overal voelen. Met de mensen om je heen, de natuur. Daarvoor hoef je geen onderscheid te maken tussen werk en privé. Wat zijn jouw gedachten over verbondenheid en wanneer ervaar je dat het meest?
Coverfoto: Celine Godfroy